Книга - Diiletšwa

Diiletšwa
Owen Jones


Heng Lee o thoma go ikwa amakatšega ka bjako, ka fao o ya go bona sedupe sa selegae, seo go diregago gore e be mmane wa gagwe. O dira diteko tše mmalwa gomme a akanya gore Heng ga a na madi, efela o ile go botša ba lapa la gagwe bjang, gomme bona ba tla dira eng ka seo?

Heng Lee ke modiši wa dipudi dithabeng tša kgole ka leboa Bohlabela bja Chiang Rai ka leboa la Thailand, kgauswi le mollwane wa Laos. Ke setšhaba seo se kwanago kudu mo mongwe le mongwe a tsebago yo mongwe. Heng o thoma go lwala ka bjako, e sego go lwala mo a ka palelwago ke go diša pudi, go fihlela ge ka letšatši le lengwe a eya go sedupe sa selegae, ka gore o be a thomile go idibala. Ga go dingaka tša kalafo kgauswi gomme Sedupe se be se loketše kudu bontši bja batho ba fao mengwaga ye makgolokgolo. Sedupe se tšea diteko gomme sa phetha ka gore dipshio tša Heng di emišitše go šoma gomme ka fao o šaletše ke nako ye nnyane ya go phela. Ntwa e thomile ya go phološa bophelo bja Heng, efela maatla a mangwe a mošomong le ona. Go tla direga eng ka Heng, lapa la gagwe le setšhaba ka bophara, ge a ka tšea keletšo ya Sedupe?









1 DIILETŠWA




Kanegelo ya Tshegišo ya Lapa la Divamphaya ya Kgale



ka





1 Owen Jones




E fetoletsoe ke



1 Matlakala Kganyago



Tokelo ya Ngwalollo ya Owen Jones ka la 21 Phuptjane, 2021



Tokelo ya Owen Jones ya go hlaolwa bjalo ka mongwadi wa mošomo wo e dumeletšwe go ya ka karolo ya 77 le 78 ya Molao wa Meakanyetšo ya Tokelo ya Ngwalollo le Tumelelo wa 1988. Tokelo ya boitshwaro ya mongwadi e dumeletšwe.

Ka mošomong wo wa nonwane, baanegwa le ditiragalo e ka ba tša boikgopolelo bja mongwadi goba ba dirišwa nonwaneng ka botlalo. Mafelo a mangwe a ka be a le gona, efela ditiragalo ke tša boikgopolelo.

E phatlaladitšwe ke

Megan Publishing Services

https://meganthemisconception (https://meganthemisconception/)




1 BOINEELO


Puku ye ke e neela go bagwera ba ka Lord David Prosser le Murray Bromley, bao ba nthušitšego le lapa la ka la Thai kudukudu go feta ka mo ba ka lemogago ka 2013.

Ditebogo gape di leba go S. J. Agboola, yo a fetoletšego puku ye go seYoruba, le go dira ditšhišinyo tša go amana le sengwalwa.

Karma e tla lefela bohle ka mogau.


Ikgokaganye le nna go:

http://twitter.com/lekwilliams (http://twitter.com/lekwilliams)

owen@behind-the-smile.org (mailto:owen@behind-the-smile.org)

http://owencerijones.com (http://owencerijones.com/)



Tsenela lengwalo la rena la ditaba go hwetša tshedimošo ya ka gare Go dipuku le dingwalwa tša Owen Jones

ka go tsenya emeile ya gago go:



http://meganthemisconception.com (http://meganthemisconception.com/)




1 1 TLALELO YA MNA. LEE


Mna Lee, goba Mokgalabje Lee, bjalo ka ge a be tsebega mo selegaeng o be a ikwa a makatšega mo dibekeng tša go feta gomme, ka ge setšhaba sa selegae e le se sennyane gape se itlhophile, mongwe le mongwe o be a tseba ka seo. O ile a ya go nyaka keletšo go ngaka ya selegae, yo mongwe wa mohuta wa kgale, e sego ngaka ya kalafo ya sebjale gomme a mmotša gore phišo ya mmele wa gagwe ga e maleba, ka gore se sengwe se ama madi a gagwe.

Mosadi, Sedupe sa selegae, mmane wa Mna Lee, gabotse, o be a se na kgonthe ka nnete, efela o ile a tshepiša gore o tla tseba ka seo mo diiring tše masomepedi-nne, ge a ka mo tlogelela disampole tše mmalwa gore a nyakišiše gomme a boye ge a mmitša. Sedupe se file Mna Lee sešuba sa mose le leswika.

O be a tseba gore a dire eng, ka gore o dirile seo pejana, ka fao a rotela mose gomme a tshwela leswika ka mare ka morago ga go gogela moya ka teng. O ile a mo fa tšona ka boleta, gape, a hlokomela gore a se di kgome ka diatla tša gagwe goba go di šilafatša, a di phuthela ka go fapana ka gare ga letlakala la panana go babalela moyameetse wa tšona nako ye telele ka mo go kgonegago.

“Di fe letšatši le tee go bola le go oma, gomme ke tla di lebeledišiša le go bona gore molato ke eng ka wena.”

“Ke a leboga Mmane Da, ke ra gore, Sedupe Da. Ke tla emela ge o ntaeletša gomme ke tla tla ka bonako ge o mpitša.”

“Ema fa, monna, ga se ke fetše le wena gabjale.”

Da o ile a obelela ka morago ga gagwe gomme a tšea moriswana wa letsopa šelefong. O ile a o bula, a nwa go tlatša legano gabedi gomme la mafelelo a tshwela Mokgalabje Lee gohle. Ge Da a be a rapela badimo gagwe, Mna Lee o be a nagana gore o lebetše ka “tlhwekišo” – o hloile go tshwela ka mare ke mang goba mang, kudu bakgekolo ba meno a go bola.

“Sefafatši seo sa senotagi le thapelo di tla go thuša go fihlela ge re lokiša tšohle gabotse,” a mo netefaletša.

Sedupe Da a emelela mo a bego a farile seseka lebatong la mabu la mokutwana wa gagwe wa kalafo, a bea matsogo a gagwe magetleng a motlogolo wa gagwe gomme a tšwela le yena ka ntle, a hlahlela motsoko wa gagwe ge ba sepela.

Ge ba le ka ntle, a o thumaša, a gogela moya ka teng gomme a kwa muši o tlala ka maswafong a gagwe. “O bjang” mosadi wola wa gago le bana ba gago ba babotse?”

“Aowi, ba gabotse, Mmane Da, efela ba tshwenyega gannyane ka maphelo a ka, ke lebakanyana ke sa ikwe gabotse gape ga senke ka lwala bophelong bja ka ka moka, ka ge o tseba.”

Aowa, rena ba ga Lee re tiile kudu. Tatago, buti wa ka wa morategi, a ka be a sa tiile le gabjale, ge nkabe a se a hlokofala ka mokhohlwane. O be a tiile bjalo ka tšhukudu, o mo abetše, efela ga senke a thuntšhwe, ke nagana gore ke se se go swerego, pulete yela ya Yankee.”

Mna Lee ke kgale a ekwa se makga a mmalwa pejana, efela o be a ka se kgone go fenya ngangišano ka fao a dumela ka hlogo, gomme a fa mmane wa gagwe tšhelete ya pampriri ya Bart tše masomehlano gomme a boela gae polaseng ya gagwe, yeo e bego e le dijarata tše makgolo a mmalwa ka ntle ga motse.

O be a ekwa a kaonafetše gabjale, ka fao a gata ka mafolofolo go leka go laetša seo go bohle.

Mokgalabje Lee o be a tshepa mmane Da go felelela, bjale ka bohle setšhabeng sa gabo, seo se bego se dirilwe ke motsana wa go ka lekana dintlo tše lekgolo le dipolasa tše lesomepedi tše ikadilego fao. Mmane Da e bile Sedupe sa motse mola e sa le mošemane, gomme go be go se na ba go feta lesomepedi ka fao ke mang yo a gopolago yo a bilego gona pele gagwe. Ga se ba ka ba ba le ngaka ya kalafo ya mangwalo a yunibesiti go tšwa go bona.

Seo ga se bolele gore badudi ba motse ba be ba se na phihlelelo ya ngaka, efela e be e le ba mmalwa gape ba le kgole – ngaka ya saruri ya kgauswi e be e le toropong, bokgole bja dikilometara tše hlano gomme go be go se na dipese, dithekisi goba ditimela dithabeng mo ba dulago gona ka godimo ga sekhutlwana sa ka Bohlabela-leboa bja Thailand. Ntle le fao, dingaka di be di bitša gomme ba go laeletša diokobatši tša go bitša tšeo mongwe le mongwe a bego a akanya gore ba hwetša mašokotšo a godimo. Go be go na le kliniki gape motsaneng wa kgojana, efela go be go šoma mooki wa saruri gape le ngaka ya nakwana yeo e bego e etla letšatši le tee mo bekeng tše pedi.

Badudi ba motse ba go swana le Mna Lee ba nagana gore ba be ba loketše badudi ba motsesetoropong ba go huma, efela ga ba na mohola go batho ba go swana le bona. Go tla bjang gore rapolasa a tlogele mošomo letšatsi ka moka gomme a hire motho yo mongwe wa koloi go dira sa go swana le seo go yo etela ngaka ya motsesetoropong? Mola o ka kgona go hwetša motho yo mongwe, le ge e le gore go na le diterekere tša kgale tše mmalwa bokgole bja dikilometara tše lesome.

Aowa, a nagana, mmane wa gagwe wa go tšofala o loketše bohle gape le yena o mo loketše, ga senke a tlogele motho ofe goba ofe a e hwa ge nako ya gagwe e sa hlwa e fihla, mang goba mang a ka enela seo.

Mang goba mang.

Mna Lee. o be a ikgantšha kudu ka mmane wa gagwe, efela, go be se tlhatlolo dimaele tše dintši go dikologa fao gape go be se na le motho wa maitemogelo a go swana le a gagwe ka nnete – bohle…? Gabotse, ga go le o tee yo a tsebago gore o na le mengwaga ye mekae ka nnete, le yena ga a tsebe, efela e kaba mengwaga ye masomesenyane go ba go feta.

Mna Lee o ile a fihla ka pele ga jarata ya gagwe ka menagano yeo. O be a nyaka go boledišana le mosadi wa gagwe ka taba yeo, ka gore o be a bonala go ba lefase la ka ntle go ba hlogo ya lapa la gagwe, ka ge go le bjalo go lapa le lengwe le le lengwe, seo e be e le ponagalo fela, ka gore bonneteng, sephetho sefe goba sefe se tšewa ke lapa ka botlalo, goba ke batho ba bagolo.

Se e tla ba letšatši la ditiragalo, ba gaLee ga senke ba be le ‘mathata’ pele le bana ba bona ba babedi, bao le bona e se sa lego bana, bao ba swanetšego go ntšha sa mafahleng a bona gape. Histori e swanetše go direga gomme Mna Lee o be a lemoga seo.

“Mud!” a mmitša, leina la gagwe la mmamoratwa la mosadi wa gagwe la ge leitšibolo la bona le sa hlwa le kgona go re ‘Mma’. “Mud, o gona fao?”

“Ee, Ke ka ntle ka mo morago.”

Lee o ile a mo emela lebakanyana gore a boye botshwelamare, efela go be go fiša le moya o sa tsene gabotse ka ntlong, ka fao o ile a boela morago ka pele ga jarata gomme a dula tafoleng ye kgolo ya lapa ka marulelo a bjang mo lapa ka moka le bego le jela le go dula ge ba sa dire selo.

Leina la Mdi. Lee la nnete ke Wan, le ge monna wa gagwe a mmitša Mud ka lerato, ka ge leitšibolo la bona le be le mmitša gomme leina leo la gomarela Mna Lee efela e sego go bana. O tšwa motsaneng wa, Baan Noi, bjalo ka Lee, efela lapa la gabo le be le sa tsebe felo, mola lapa la boMna Lee le e tšwa Tšhaena melokong ye mebedi ya go feta, le ge e le gore toropo ya gae e be e se kgole.

O be a tloga a le mosadi wa selegae ka nnete. Ka dinako tša gagwe, e be e le mosetsana yo mobotse kudu, efela basetsana ba be ba sa fiwe menyetla ka dinako tšeo gape ba be ba sa hlohleletšwe go ba le ditlhologelo, gape dilo ga se di fetoge lka kudu le gabjale go morwedi wa gagwe le ka morago ga mengwaga ye masomepedi. Mdi Lee o be a kgotsofetše go ka inyakela monna ka morago ga go tlogela sekolo, ka fao ge Heng Lee a kgopela go mo nyala gomme a bontšha batswadi ba gagwe tšhelete yeo a bego le yona ya magadi ka pankeng, o ile a nagana gore o mo loketše go no swana le mošemane ofe goba ofe wa selegae yo a ka mo hwetšago. Ga senke a be le kgahlego ya go ya kgole le bagwera ba gagwe le metswalle go ya motsesetoropong o mogolo go katološa tsebo ya gagwe.

Mafelelong o ile a rata Heng Lee ka tsela ya gagwe, le ge lerato le fedile kgale lebakeng la lerato le lekopana gomme a le bjalo ka modirišanimmogo wa kgwebo gabjale go feta go ba mosadi ka femeng ya lapa, yo a phegeletšego phedišanommogo le ya bana ba gagwe ba babedi.

Wan ga senke a nyake molekani le ge e le gore o ile a ferewa pele le ka morago ga lenyalo. Ka nako yeo, o be a befelwa kudu, efela gabjale o sa gopola mabakanyana ao ka kganyogo ye kgolo. Lee e be e le wa mathomo fela, gomme gabjale e tla ba wa mafelelo ka nnete, ga a itshole ka seo.

Toro ya gagwe e tee fela ke bona le go hlokomela ditlogolo tšeo bana ba gagwe ba tla di nyakago nakong ka botlalo, le ge e le gore yena o be a sa ba nyake, kudu morwedi wa gagwe, go kitimela go nyalwa go swana le yena. O be a tseba gore bana ba gagwe ba tla ba le bana ka ge mae e le mae, ge ba be ba kgona, ka ge e be e le tsela e nnoši ya go ikhweletša tšhireletšo ya mašeleng ya bona le botšofading bja bona le go ba le sebaka sa go hlabolla maemo a lapa.

Mdi. Lee o be a rata lapa, maemo le tlhompho, efela o be a se sa nyaka dithoto le gatee tšeo a nago le tšona. O ithutile go phela ntle le tšona lebaka le letelele gomme ga go sa le bohlokwa go yena.

Gabjale o šetše a na le sellathekeng gape le thelebišene, efela disikinale di be di fokola le ge go le bjalo, gomme go be go se seo a ka se dirago ka seo efela go no emela mmušo go tla go mphafatša difetiši tša selegae, seo e lego gore se tla hlaga ka letšatsi le lengwe, ge go se bjalo ka nako efe goba efe ye tlang. O be a sa nyake koloi ka gobane o be a sa nyake go ya felo gape ntle le fao ditsela di be sa loka le gatee.

Le ge go le bjalo, ebe e se seo fela, batho ba mengwageng ya gagwe le maemo ba be ba nagana gore koloi ba ke se e fihlelele gomme kganyogo ga e sa le gona mo mengwageng ye masomesome ya go feta. Ka mantšu a mangwe, o be a kgotsofatšwa ke paesekela le sethuthuthu sa kgale tšeo di bopago palo ya dinamelwa tša lapa.

Mdi Lee o be a sa šale morago gauta goba diaparo tše dibotse gape, ka ge dinnete tša go godiša bana ka mogolo wa rapolasa di ntšheditše seo ka ntle mengwaga ye mentši ya go feta gape. Ntle le tšeo ka moka, Mdi Lee e be e le mosadi wa lethabo yo a ratago lapa la gagwe gomme a ikemišeditše go ba ka mo a lego le mo a lego, go fihlela ge Budha a mmotša gore a ye gae ka letšatši le lengwe.

Mna Lee o be a lebeletše mosadi wa gagwe ge a etla go yena, o be a goletša se sengwe ka tlase ga sari ya gagwe efela ka mo ntle –se snegwe se be se sa loka, o ile a akanya, efela a ka se tsoge a botšišitše. O ile a dula morumong wa tafola gomme a hwidihwitša maoto a gagwe gore a dule bjalo ka mothohlapi letlapeng la seDanish.

“GO LOKILE, naa motšofadi yola o reng?”

“Joo, o reng, Mud, ga se yo mobe ka tsela yeo! GO LOKILE, wena le yena ga senke la kwana, efela ke ka tsela yeo go lego ka gona ka dinako tše dingwe, ga go bjalo? Ga a ke a go bolela gampe, goreng, metsotso ye masometharo ya go feta a be a botšiša ka maphelo a gago… bana.”

“Ka dinako tše dingwe o no ba lešilo, Heng. O bolela gabotse ka nna ge batho ba le gona go kwa, efela ge re le noši, o ntshwara bjalo ka ditlakala gomme ka mehla o dira bjalo. O ntlhoile, efela o ikgakantšha kudu gore wena o bone seo, ka gobane o a tseba gore o tla tšea lehlakore la ka e sego la gagwe. Lena banna le nagana gore le hlalefile kudu efela ga le kgone go bona seo se diregago ka tlase ga nko tša lena.

“O ile a ntatofatša ka dilo tše dintši tša go fapana mengwageng ya go feta gape gantšintši… go swana le go se hlwkiše ntlo gabotse, go se hlapiše bana gomme ka letšatši le lengwe a re dijo di nkga o kare ke dirišitše matšhedi a pudi go di tswaka!

“Joo, ga o tsebe le seripagare sa seo, efela ga o nkgolwe, ga go bjalo, mosadi wa gago? Ee, o ka no myemyela, efela seo se be se sa nkgahle mo mengwageng ya go feta ye masometharo, e re ke go botše. Efela, o rileng?”

“Ga se a re selo, ka nnete, seo e be e le go no itekola, e be e le mošomo wa tlwaelo wa go swana. Wa tseba, go rotela mose, go tshwela leswika ka mare gomme wa mo dumelela go go fafatša ka seotagi go tšwa menong a le a molomong wa go tšofala. Seo se ntira gore ke kgaroge ge ke gopola ka sona. O rile o tla mpotša gosasa gore a mpotše ka ditetelo.

“Bana ba kae? Naa ga ba swanela go ba gona go ba karolo ya poledišano ye ya lapa?”

“Ga ke gopole bjalo, le gatee. Ntle le fao, ga se ra hlwa re tseba selo gabjale, akere? Goba o na le dikgopolo tše dingwe?”

“Aowa, le gatee. Ke be ke nagana gore nka ba le molaetša wa mosetsana wola wa moTšhaena… seo se ka thuša, ge nka mo kgopela gore a tle mo go nna. O ithutile bokgoni bja gagwe kua leboa la Thailand gomme ka dinako tše dingwe o go swara gampe, ga a dire bjalo… ba realo. Wa tseba, kudu ka tsela yeo diteng tša ka di lego ka gona. Mogongwe, di ka holega ge a ka mphorohletša ka boleta… o nagana bjang, moratiwa wa ka?”

“Ee, ke a tseba o bolela ka eng ge o re go forohletšwa ka boleta. Ge go le ka tsela yeo, nkane o sa kgopele malome wa gago go dira seo? Nkane o kgetha mosadi yo monnyane?”

“O tseba lebaka, ga ke nyake matsogo a monna mo go nna, ke ile ka hlaloša seo pejana, efela go lokile, ge seo se go befediša, nka se romele molaetša.”

“Lebelela, ga ke re o ka se ye! Ka Modimo, nka se go emiše ge eba o nyaka go ya! Le ge go le bjalo, ka ge o bolela, ba re o swara batho gampe, gape a ka go gobatša go feta go go fodiša. Ke gopola gore go kaone go o sa ye, go fihlela re ekwa go tšwa go mmane wa gago, ke phetho.”

“Ee, GO LOKILE, o tloga o bolela nnete. Ga se o bolele gore bana ba kae.”

“Ga ke na nnete wa tseba, ke be ke nagana gore ba tla be ba boile gabjale… Ba sepetše mmogo go ya moletlwaneng wa matswalo goba se sengwe mafelelong a beke.”

Ba gaLee ba na le bana ba babedi, o tee go mongwe le mongwe, gomme ba ipona ba na le mahlatse, ka gobane ba lekile go ba le bana mengwaga ye lesome pele ba ka ima ngwana wa mošemane. Ba na le mengwaga ye masomepedi le lesometshela gabjale, ka fao Mna. le Mdi Lee ba be ba itlhobogile kgale go ba le ba bangwe.

Ba emiše go leka kgale.

Le ge go le bjalo, e be e le bana ba tlhompho le go theeletša gomme ba be ba dira gore batswadi ba bona ba ikgantšhe, goba mohlomongwe, seo batswadi ba bona ba se tsebago ka bona se ba dira gore ba ikgantšhe, ka gobane ba be ba swana le bana bafe goba bafe ba seriti, ba lokile go lekana diperesente tše masomesenyane, efela ba fela ba seleka gomme ba na le dikgopolo tša sephiri tšeo ba tsebago gore batswadi ba bona ba ka se di dumelele.

Mna Lee, morwa, Den, goba Lee yo Monnyane, o sa tšwa go ba le mengwaga ye masomepedi gomme a ka ba le mengwaga ye mebedi a tšwele sekolong. Yena, go swana le sesi wa gagwe, ba bile le bobjana bja lethabo, efela o thoma go lemoga gore tatagwe o mmeakanyeditše bophelo bjo boima, e sego gore ga senke a šome ga boima bophelong bja gagwe ka moka bja pele le ka morago ga sekolo. Le ge go le bjalo, go be go na le nako ya kgwele ya dinao le thenise ya tafoleng le basetsana mminong ya sekolo ka dinako tšeo.

Gabjalo tšeo ka moka di fedile gape le ditlhohlomišo tša gagwe tša bophelo bja thobalano, le ge e le gore ga go seo o ka ikgantšhago ka sona –ge e se fela go atlana ga mmalwa le go no phophola ga mmalwa, efela gabjale ga a na selo mo mengwageng ye mebedi. Den a kabe a ile motsesetoropong ka nako efe goba efe, ge a kabe a na le tshedimošonyana fela ya gore o tla dira eng ge a fihla fao, efela o be a se na phegelelo le gatee, ge e se go dira tša thobalano gantši.

Dihomone tša gagwe di be di raloka ka yena go fihlela ge dipudi tše dingwe di be di bonala di mo kgahla kudu, gomme seo se mo tshwenya kudu.

E sego go tsenelela, a lemoga gore o swanetše go nyala, ge eba o nyaka kamano ya ka mehla le mosadi.

Lenyalo, le ge e le gore le tla ka tsela ya gore o be le bana, le be le thoma go bonala ka kakanyo le kgahliša.

Mtšana Lee, yo a tsebegago bjalo ka Din, e be e le mosetsana yo mobotse wa mengwaga ye lesometshela, yo a tlogetšego sekolo ka selemo, yo a ithutilego mengwaga ye mebedi go fetwa ke buti wa gagwe, e lego seo se tlwaelegilego lefelong la bona. E sego gore o be a se bohlale, ka gore batswadi ka bobedi le basetsana ka bobona ba be ba e tšea gore go thoma malapa a bona ka pela, go kaone kudu. Gape go bonolo kudu go hwetša monna ge mosetsana a le ka tlase ga mengwaga ye masomepedi go feta ge a na le mengwaga ye mmalwa go feta fao. Din o ile a amogela bohlale bjo bja setšo ntle le dipotšišo, ntle le go itshola ga mmagwe.

O ile a šoma pele le ka morago ga sekolo bophelong bja gagwe ka moka gape ka nnete go feta le buti wa gagwe, le ge e le gore a ka se tsoge a bone seo, ka ge basetsana ba bonala e le makgoba a mošomo gohle.

Din, le ge go le bjalo, o be a na le tše a di dumago. O be a lora ka go gokarelana ka lerato, mo moratiwa wa gagwe a tla mo išago Bangkok, mo a tla bago ngaka gomme yena a fetša letšatši ka moka le bagwera ba gagwe ba basetsana ba reka mabenkeleng. Dihomone tša gagwe le yena di be di mo tshwenya, efela setšo sa gabo se be se mo iletša go di dumelela, gape le go yena. Tatagwe, buti wa gagwe le mmagwe gape, ka nnete, ba ka mmetha, ge ba ka mo hweleletša a segišana le mošemane wa ka ntle ga lapa.

O be a tseba seo gape a se amogetše ntle potšišo gape.

E be e le leano la gagwe la go thoma go tsomana le monna ka pela, tiro yeo mmagwe a šetšego a ikgafile go mo thuša, ka gobane basadi bao ka bobedi ba be ba tseba gore seo se swanetše go phethagatšwa ka pela ka mo go kgonegago, go thibela kotsi ya dihlong tšeo di tla welago ba lapa.

Ka moka ga tše, Ba gaLee e be e le lapa la nnete la selegae gomme ba be ba thabela seo. Ba ile ba tšwela pele ka bophelo bja bona ka gare ga dithibelo tša ditlwaelo tša selegae gomme ba nagana gore di lokile gape di maleba, le ge e le gore bana ba babedi ga ba na ditoro tša go tšhabela motsesetoropong wo mogolo. Bothata e be e le go hloka tlhologelo yeo e bego e le ka gare ga meboto ya setšhaba mengwaga ye makgolokgolo gomme e ba gateletše, e lego seo se loketšego mmušo ka gobane baswa ka moka ba ka be ba timeletše go tšwa dinagamagaeng go ya Bangkok gomme go tloga fao ba ya dinagantle tša go swana le Taiwan le Oman mo megolo e lego kaone. Le ge go le bjalo, tokologo ya kgatelelo ya bagwera ye sa šikinyego e be dumiša.

Basetsana ba baswa ba bantši ba ile ba etela Bangkok. Ba bangwe ba bona ba hweditše mešomo ye mebotse, efela bontši bo feditše bo šoma diintasetering tša thobalano tša metsesetoropo ye megolo gomme go tloga fao, ba mmalwa ba bona ba ile mošetša le ka ntle ga Asia. Go be go na le dikanegelo tša go tšhoša tše dintši tša go thibela basetsana ba baswa go tšea tsela yeo gomme di ile tša šoma go Din le go mmagwe go swana.

Mna. Lee o be a rata bophelo bja gagwe gape a rata lapa la gagwe, le ge e le gore ga se gwa hlwa go direga go dumela gore ka ntle ga dithibelo tša ka gae ga a nyake go lahlegelwa ke legae la gagwe ka lebaka la bolwetši bjo bo ka bego bo thomile go ikaga ka gare ga gagwe mola e sa le mošemanyana.

Mokgalabje Mna. Lee (le ge e le gore o a tseba gore baswa ba mo motseng ba go se hlomphe ba mmitša Pudi ya Go Tšofala Lee) e be e le modiragatši bosweng bja gagwe gomme o ile saenela go lwa kua Leboa la Vietnam ka pela ge a sena go tlogela sekolo. Ba be ba dula mollwaneng wa Laos, ka fao Leboa la Vietnam le be le se kgole, gomme o be a tseba ka dipomo tšeo maAmerika ba di lahletšego fao le kua Laos gape o be a nyaka go dira bonnyane bja gagwe gore di emišwe.

O be a tsenetše thuto ya bokomonise gomme a ya Vietnam ka pela ka mo ba ka mo nyakago. Bontši bja batho bao a bego a katišwa le bona ba be swana le yena, karolo ya Tšhaena, efela ba befedišwa ke maatla a šele ao a tsenago gare ga bokamoso bja batho ba gabo. O be a sa kgone go kwešiša gore goreng maAmareka bao ba dulago bokgole bja dimaele tše dintši ba na le kgahlego ya gore ke mang a swerego maatla karolong ye nnyane ya lefase la gabo. O be a sa ke a tshwenya ke gore ba kgethile mopresidente ofe.

Le ge go le bjalo, bjalo ka tše bokamoso bo ba swaretšego tšona, ga senke a eba le sebaka sa go thuntšha ka pefelo ka gobane o ile a thuntšhwa ke dithuthupiši tša go tšwa pomong ya Amerika ge a be a tlošwa kampeng ya katišo go ya lefelong la ntwa gomme ka letšatši leo Dikgobalo tša gagwe di be di le bohloko kudu, efela e se tša go tšhoša, le ge e le gore di be di lekane go ka mo tloša lefelong la ntwa, ka morago ga ge a loketše gore a ka lokollwa bookelong. O be a thuntšhitšwe ka bogodimong bja leoto la nngele ke karolo ye kgolo ya tšhipi efela dikarolwana tše dinnyane di be di tsene ka mpeng ya gagwe, tšeo gabjale a naganago gore e kaba mothopo wa go se iketle ga gagwe. Tšeo gape e bilego mothopo wa mabarebare a gore o thuntšhitšwe.

O boile gae a hlotša kudu gape ka tefelo ya go lekana go ka reka polasa ye nnyane, ka ge leoto la gagwe le le gampe, o ile a reka polasa ya go rua mohlape wa dipudi gomme a di rekiša. Mo ngwageng wa go boa gagwe, leoto la gagwe le ile la boela sekeng gomme a nyala mosetsana yo mobotse wa selegae yo a bego a mo tseba le go mo rata bophelong bja gagwe ka moka. Le yena o be a etšwa boithekgong bja polasa, gomme ba dula mmogo ba thabile, ka go phela ka go itlhakela.

Tšatši ka tšatši mo bekeng, kantle ga Sontaga, Mna. Lee o be a tšea mohlape wa gagwe go yo fula kua nagagodimo ka selemo, ka go wo mongwe wa mešašana yeo a bego le yona mo le mola, yeo a bego a ithutile go e dira ntweng. O be a lebelela morago nakong yeo ka tlhologelo, bjalo ka matšatši a lethabo, le ge e le gore o be a ka se a bitše bjalo ka nako yeo.

Go be go se sa na dibata dithabeng, ka gobane dinkwe di bolailwe kgalekgale go dirišwa dintastering tša dihlare tša seTšhaena. Mna. Lee o be a na le maikutlo a hlakahlakanego ka ga seo. Ka lehlakoreng le lengwe o be a tseba gore seo ke dihlong, ka lehlakoreng le lengwe o be a sa nyake go šireletša dipudi tša gagwe go dinkwe tše tsomago bošego bjo bongwe le bjo bongwe. Ge bolwetši bo mo tsena mo bekeng goba ya go feta, e be e le modiši wa dipudi mengwaga ya go ka lekana ye masometharo, ka fao o be a tseba dithaba gape bjalo ka ge batho ba bantši ba tseba phaka ya selegae.

O be a tseba gore a efoge mafelo afe ka gobane a na le dithuthupiši ka mabung le diphakhethe tša mpholo wo o lahletšwego ke maAmerika mengwageng ya bomasomešupa gape a tseba gore ke mafelo afe ao a hlwekišitšwego, le ge e le gore bahlwekiši ba dithuthupiši ga se ba bone se tee goba tše pedi bjalo ka ge ye nngwe ya dipudi tša gagwe e utulotše seo kgweding ya go feta. E bile dihlong go yena, le ge e le gore mmele wa yona ga se o lahlwe gomme mafelelo a yona a tlile ka pela ge leswika le ile la ribolla sethuthupiši gomme ya thuntšhetšwa godimo, ya ripša hlogo ka botlalo.

E bile kgole kudu go rwalela setopo sa yona gae, ka fao Mna. Lee o feditše matšatši a mmalwa kua dithabeng a eja seo mola balapa la gagwe ba tshwenyegile ka yena morago kua polaseng.

Mna. Lee e be e le monna yo a kgotsofetšego. O be a ipshina ka mošomo wa gagwe le bophelo bja ka ntle, o be a tloga a tseba gore a ka se tsoge a humile goba go ya mošetša gape. Ka lebaka leo, yena le mosadi wa gagwe gabjale ba be ba thabetše go ba le bana ba babedi fela. O be a ba fa ka go lekana bobedi gomme a ba nyakela tše dibotse fela, efela o be thabetše gore ba tlogetše sekolo gore ba kgone šoma polaseng saruri, mo mosadi wa gagwe a bjetšego mešunkwane gomme a ruile dikolobe tše tharo le ditosene tše mmalwa tša dikgogo.

Mna. Lee o be a nagana ka mo a ka katološago polasa ya gagwe ka thušo ya tlaleletšo. Mogongwe a ka kgona go rua ditosene tše dingwe tša dikgogo, dikolobe tša tleleletšo le lefelo la mafela mohlomongwe.

O ile a tsoga ditorong tša gagwe, “Mogongwe se se šoro, Mud? ga senke ka bolela ka se pejana, efela ke ile ka idibala gabedi mo bekeng ye gomme ka nyaka go dira seo gape makga a mabedi goba a mararo.”

“Nkane o sa mpotša ka seo pejana?”

“Gabotse, wa tseba, ke be ke sa nyake go go tshwenya gape go be go se seo o tla se dirago ka se, o be o tla dirang?”

“Aowa, e sego ka bonna ke be ke tla go iša go mmane wa gagwe ka pela gomme mogongwe ka leka go go iša go ngaka ya tša kalafo.”

“Aši, o a ntseba, Mud. ke be ke tla re, ‘A re emele go bona gore mmane o tla reng pele o diriša tšhelete ka moka’. Ke swanetše go dumela gore ga ke ikwe gabotse ka dinako tše dingwe le ge e le gore ke tšhoga gannyane ka se mmane a tla se bolelego gosasa.”

“Ee, le nna. O tloga o ikwa gampe ka tsela yeo?”

“Ka dinako tše dingwe, efela ga ke sa na maatla le gatee. Ke be ke kgona go kitima le go fofa le dipudi, efela gabjale ke lapišwa ke go no di hlokomela fela!

“Se sengwe ga se sa loka, ke na le bonnete bja seo.”

“Lebelela, Paw,” leo e lego leina la boikgopolelo la seruiwaratwa sa gagwe ka ge le e ra gore ‘Tate’ ka seThai, “bana ba kgorwaneng. O nyaka go ba botša seo gona bjale?”

“Aowa, o bolela nnete, o ba tshwenyetša eng gabjale, efela ke nagana gore mmane o tla mpitša moragonyane gosasa mathapama, ka fao ba botše gore re tla ba le kopano ya lapa ka nako ya teye gomme ba swanetše go ba fao.

“Ke nagana gore ke ye malaong gabjale, ke kwa ke lapile gape. Ditshwelo tša mmane di mphedišitše gannyane sebakanyana, efela di feletšwe ke maatla. Ba botše gore ga ke na bothata, efela o kgopele Den go mpulelela dipudi gosasa, o tla dira bjalo? Ga se a swanela go di iša kgole, efela tlase kua molapong gore di je mahlakanoke a noka le go nwa meetse… Seo se ka se di kweše bohloko letšatši le tee goba a mabedi.

“Ge o ka hwetša metsotso ye lesome, o ka ntirela teye ya go kgethega ya gago hle? Yela ya kgemere, anise le tše dingwe… tšeo di tla ntapološa gannyane… Joo, le dipeu tše mmalwa tša legapu le sonopolomo… mogongwe o ka kgopela Din go nkgatlela tšona?”

“Nka go fa komiki ya sopo? Ke mmamoratwa wa gago…”

“Ee, GO LOKILE, Efela ge ke swerwe ke boroko, o di beye tafoleng gomme ke tla di nwa di tonya moragonyana

“Dumelang, bana, ke ile go robala ka pela bošegong bjo, efela ga ke nyake le tshwenyega, ga ke na molato. Mmago o tla le fa dintlha. Ke na le mohuta wo mongwe wa tshwaetšo, ke nagana bjalo. Le robale gabotse ka moka”

“O robale gabotse, Paw,” ba araba ka moka. Din o be bonala a tshwenyegile ge ba lebelela Mna. Lee ka tlalelo pejana a boela morago gomme ba lebeletšana.

Ge Mna Lee a robetše fao ka leswiswing la go homola, a kwa mahlakore a gagwe a thunya kudu, go no swana le ka mo leino la go bola le bago le mathata malaong ka mehla bošego, efela o be a lapile gomme a swarwa ke boroko pele ga teye ya gagwe, sopo le dipeu di ka tlišwa go yena.

Ka ntle, tafoleng ye kgolo gwa tšhungwa lebone gannyane, lapa ka moka le be le boledišana ka tlalelo ya Mna. Lee ka mantšu a tlasetlase, le ge e le gore ga go yo a tla ba kwago ge ba bolelela godimo.

“Naa Paw o ile go hwa, Mma?” gwa botšiša Din a thekgile dikeledi.

“Aowa, moratiwa, ga go bjalo,” a araba, “gabjale… ga ke nagane bjalo.”




1 2 KGAKANEGO YA LAPA LA LEE


Ka mokgwa wa tlwaelo wa naga, bohle ba be ba robala mmogo ka phapošing e tee ka ntlong: Mma le Tate ba na le materase a pedifatšo, bana ba na le o tee mongwe le mongwe gomme mepete ye meraro e be e šireleditšwe ka dinete tša menang, gomme ge ba tsoga ka masa, mongwe le mongwe o a nanabela gore ba se tsoše Heng.

Ba be ba tseba gore se sengwe se fošagetše, ka gobane ka mehla ke yena a tsogago pele le go tšwa le ge go tonya kudu mesong. Ba ile ba hlodimela ka neteng ya menang go sefahlego sa gagwe sa go sehlefala gomme se tshwenyegile, go fihlela mmago bona a ba kgoromeletša ntle.

“Din, re direle se sengwe se sebotse, moratiwa. Ga ke rate tebelelego ya tatago, ka fao ka pejana, hlapa gomme o yo bona ge eba mmane o na le se a ka re botšago, o tla dira bjalo? Mosetsana wa ka o mobotse. Ge a sa hlwa a loka, gomme re tsogetše, ke tseba seo, mo kgopele gore a direle motlogolo wa gagwe wa mmamoratwa maitapišo a kgethegilego, pele re šiwa ke nako?”

Din o ile a thoma go lla gomme a kitimela šawareng. “Tshwarelo, moratiwa, ke be ke sa nyake go go kweša bohloko!” a goeletša ka morago ga mokokotlo wa morwedi wa gagwe.

Ge a fihla ntlong ya mmane wa gagwe moragonyana ga metsotso ye lesomehlano, Sedupe sa Motšofadi se be se tsogile gomme se apere, se dutše tafoleng ye kgolo ka pele ga ntlo, se eja sopo ya raese.

“Dumela, Din, ke mo go botse go go bona, naa o nyaka sekotlolwana sa sopo? E bose kudu.” Da o be a rata ditlogolo tša gagwe kudukudu Din, efela ge a ekwa seo a a tlilego go se kgopela, o be a nyaka go bolela gore mmagwe o kgopela tše dintši tša phekolo ya maleba ya mohuta wo mo diiring tše masomepedi-nne.

“Mma yo wa gago le yena! GO LOKILE, re tla bona seo re ka se dirago…Paw wa gago o lebelelega gampe, ga go bjalo?” “Ee, Mmane Da, ke o mošweu bjalo ka setopo, efela ga re na bonnete bja gore o hlokofetše… Mma o be a ile go mo hlaba ka phini ge ke tloga go bona ge a šikinyega, ga se ke emele seo. Ga ke nyake gore Paw a hlokagale, Mmane Da, mo thuše hle.”

“Ke tla dira ka mo ke kgonago, ngwanaka, efela ge Budha a bitša, ga go le o tee lefaseng yo a ka rego ‘Aowa;, efela re tla bona seo re ka se dirago. A re sepele”

Da o ile a eta pele go ya mokutwaneng wa gagwe, a thumaša kgantlele gomme a tswalela lebati ka morago ga bona. O be a tshepa gore Din o tla laetša kgahlego; ditseleng tša kgale’ mola e sale o monnyane kudu go mo ruta, ka gore o be a tseba gore go tsomega wa go mo latela ka letšatši le lengwe, ge eba mošomo wo o tla dula o le lapeng la gaLee.

O ile a mo šupetša mmete wa Dinyakišišo lebatong gomme Din a dula fase, bjale a sepelasepela le mokutwana a bobola dithapelo le direto le go tšhumaša dikgantlele tše dingwe tše mmalwa, pele a dula go lebana le Din, yo a bego a lebeletše tlase go diatla tša gagwe tša go akaretša diropeng tša gagwe.

Da o ile a lebelela motlogolo wa gagwe, a kwa mmele wa gagwe o tširimoga gannyane, a lebelela ka diatleng tša gagwe tša go akaretša metsotswana ye mmalwa gomme bjale a lebelela godimo go Din gape.

“O tlile go nyaka keletšo malebana le yo mongwe? Botšiša potšišo ya gago hle, a realo Da, ka lentšu le lekoto, la go duma le leso leo go se nago yo a ilego a le kwa ka ntle ga mokutwana wo.

Phetogo yeo e ile ya makatša Din, bjalo ka mehla ge mmane wa gagwe a tsenwa ke lelopo gomme a dumelela selo se sengwe go tšea taolo ya mmele wa gagwe. E be e se fela gore sefahlego sa gagwe se fetogile, le ge go le bjalo, mmele wa gagwe ka moka o be o fetogile gannyane, ka tsela yeo moraloki goba moekišetši a ka fetolago tebelelego go sepelelana le moanegwa yo a mo ralokago, efela go be go feta fao. O be o tla re go beilwe bokagare bja e mongwe ka gare ga Da, seo se dirago gore a bonale ka tsela ye fapanego le go kwagala ka go fapana gape.

Din o ile a lebelela Sedupe seo e se sa lego mmane wa gagwe.

“Sedupe, tate wa ka o lwala kudu. Ke nyaka go tseba gore bothata ke eng le seo re ka se dirago ka se.”

“Ee, tatago, yo le mmitšago ‘Paw’.”

Motho, mmane wa gagwe a kwagala bjalo ka monna ka nako yeo, bea seatla go sengwe le sengwe sa diphuthelwana tšeo Heng a di tlogetšego maabane gomme a tswalela mahlo mmane wa gagwe. Go be go bonala go Din bjalo ka go ema sebaka se setelele le go homola go tseneletšego, mo o ka rego a ka kwa ditšhošane ge di sepela lebatong la mabu la go tia.

Din o bile ditulong tše bjalo makga a ditosene pejana, e sego selo se bohlokwa go swana le se. O botšišitše ka go ngongorega ka mala gatee, le ka lehlapo la gagwe mengwaga ye mmalwa ya go feta gomme e se kgale o mmotšišitše ge eba o tla nyalwa ka pela. O be a sa tšhošwe ke peakanyo, efela ditetelo, eupša o be a tseba gore sa gagwe ke go dula le go leta le go lebeledišiša, ka ge a be a hwetša seo se kgahliša.

Sedupe se ile sa phuthulla sephuthelwana sa pele seo se nago le leswika, a le lekola ka tlhokomelo, a le dupelela gomme a le bušetša morago letlakaleng la lona la panana, gomme a topa letlakala leo le nago le mose mmeteng gomme a o dupelela, pele a o bušetša morago mmeteng pele ga gagwe.

Sedupe se ile sa lebelela Din ka boleta gomme ka morago ga metsotso ye mmalwa, sa bolela.

“Yo o tshwenyegilego ka yena o lwala kudu. Gabotse o be a le kgauswi le go hlokofala ge a tšweletša disampole tše, eupša ga se a hlwa a hlokofala… tše dingwe tša ditho tša ka gare, kudu le tšeo di amanago le go hlwekiša madi di maemong a go fokola… Tšeo le di bitšago, ke nagana gore, dipshio ka seThai, di emišitše go šoma ka botlalo gomme sebete le sona se tla palelwa ge go eya pele .

“Seo se bolela gore lehu le fihlile. Ga go kalafo ye tsebjago.”

Sedupe se ile sa tširimoga gape gomme sebopego sa boela go Mmane Da wa Mokgekolo, yo a ilego a ponyaponya makga a mmalwa le go šikinyega gannyane o kare o apara roko ya kgale ya go go pata gomme a forohla mahlo a gagwe.

“E be se ditaba tše dibotse, ga go bjalo ngwanaka? Wa tseba gore ge ke le ka tlase ga lelopo, ga ke kgone go bona dilo ka moka ka mehla, fela ke kwele gannyane ka seo gomme ke bona ka sefahlego sa gago gore go a mpefala go tatago.”

“Moya o rile Paw o tla hlokofala ka nnete e se kgale, ka ge go se na kalafo ya dipshio tša go palelwa le sebete…”

“Ke manyami, Din, wa tseba gore ke rata tatago… Lebelela, ke topile maleatlana a mmalwa mengwageng ya go feta ntle le go ba lelopo. Gabjale a re lebelele… Ee, leswika… bona mo tatago a tshwetšego go lona? Ga go maswao! Ke gore ga go matswai mo mareng a gagwe, ga go matswai, ga go diminerale, ga go diagammele, ga go selo, ke fela meetse.

“Gabjale, mose,” o ile a o dupelela a le kgole gomme bjale a o tliša kgauswi le nko ya gagwe. “Go a swana! Dupelela se!” O ile a o iša go Din go dupelela, eupša o ile a dikadika go dupelela moroto wa tatagwe. “Tšwela pele, o ka se go lome!” Da a realo. Din a dira ka mo a laelwago.

“Ga go, monkgo, ke fela monkgo wa mose”.

“Ka nnete! Moroto wa banna o nkga bjalo ka wa katse ge o ka o phuthela, efela wa Tatago ga o nkge. Ka fao, ga go nama ya go o bodiša. Ka fao, madi a Tatago ke meetse fela.

“O ka se phele sebaka ka mmetse a go emela madi ga go bjalo? Ke ka lebaka leo, ga go bjalo? Madi a gago a rwalela tše dibotse mmeleng wa gago, efela tatago ga a na selo, gomme ke ka lebaka leo a fokolago kudu dinako ka moka!

“Eya gae gabjale, lekola ge eba ga se re šiwe ke nako, ge eba o sa na le rena o boye gomme o nnametše sethuthuyhu seo sa gago. Sepela gabjale gomme o phakiše!”

Din o ile a tšwa ka lebelo gomme a kitimela gae.

Ge Din a ile go lekola tatagwe, Da a itokišetša go tloga, ka gore o be a tseba ka pelong ya gagwe gore Heng ga a hlwa a hlokofala, e sego ka botlalo, ka tsela yeo. O ile a kgetha mešunkwane ye mengwe gomme a e tsenya ka mokotleng, a ikgaša ka meetse sefahlegong gomme a bofela moriri wa gagwe tlase ka sekhafo sa hlogo ka lebaka la moya o hlolago ke go namela sethuthuthu. Gomme o ile ka ntle go emela setlogolo sa gagwe.

Din o ile a goroga mo metsotsong ye mmalwa ka morago a thuntšhitše lerole.

“Ka potlako Mmane, Mma o re etla ka potlako, ka gobane o kgauswi le go hlokofala.”

Da o nametše sale ya ka thoko ya sethuthu, ka mo go swanetšego mosadi gomme ba tloga ka meriri ya Din ye metelele e betha sefahlego sa gagwe sa go šošobana ga bohloko gomme yena a leka go e efoga. Ge ba se no goroga, Da o ile a fofela tlase, fela o be phakiša o kare ga se a tšofala, gomme ba mo tsenya ka ntlong.

“Re a leboga ge o tlile ka bjako, Mmane Da, o tsogile o ka phapošing ya go robala.”

“Ee, ke akantše gore o tla ba ka malaong e sego le dipudi tše a di ratago!” O emišitše nete ya menang gomme a dula lebatong la mapolanka kgauswi le hlogo ya gagwe. Sa mathomo o lebeletše letlalo la gagwe, ka morago meriri ya gagwe le dipounama gomme mafelelong a bula mahlo a gagwe a hlodimela ka gare.

“Mmm, ke a bona… mpontšhe dinao tša gagwe!” Wan o phakišeditše go khupulla dinao tša mogatšagwe, bjale Da o ile a okamela gomme a pinyeletša le go a lebelela ka bokgauswi.

“Mmm, Ga senke ka bona taba ye bohlokwa gakaaka ya tlhokego ya madi ka nameng go swana le ye pele. O ntumelela go botša bana ba gago seo ba tla se dirago lebakanyana? Ke gabotse gomme ke tla boa e se kgale, emiša hlogo ya mogatšago ka mesamelo ye mmalwa, ke tla romela Din go go thuša mola Den a nthuša ka ntle.”

“Ee, Mmane, ke nnete. Sengwe le sengwe go thuša moratiwa wa ka Heng.”

“Go lokile, a re bone gore re ka dira eng, ga go bjalo?” gomme ka seo a emelela a fologela lebatong la ka tlase.

“Din sepela o yo thuša mmago, Den etla le nna, re swanetše go diragatša ka pejana gape ka maleba.”

Din o potlakile gomme Den a botšiša gore a ka thuša bjang.

“Sepela o nkhweletše mokoko wa go tia kudu wo o nago le wona! Ka pejana monna!”

Ge a boa le nonyana ka tlase ga lehwafa la gagwe, Da o ile a e tšea go yena. “Gabjale kgokelela phokwana ya gago ya go tia koteng ka go e tiiša gore e se šikenyege le gatee “ – e eme goba e dutše go a swana mo go nna.”

Mola Den a kitima, Da o ile a dula morumong wa tafola, a kgaola molala wa mokoko, a phophišetša madi a ona ka sekotlelong, a lahlela mmele wa ona wa go hloka bophelo ka serotong sa merogo tafoleng gomme a kitimela lebatong la godimo.

“Din,” o ile a bolela ge a boa a re, naa o na le maswi a pudi, goba mohuta ofe goba ofe wa maswi ka setšidifatšing? Ge go se bjalo tšea jeke gomme o hwetše a manana, hle, mosetsana.”

O be a sa swanela go botšwa gore a potlake, o šetše a ile.

“GO LOKILE, Wan, naa o tsogile?”

“E sego ka botlalo, Mmane, seripagare le seripagare.”

“Go lokile, o sobe nko ya gagwe gomme ke tla tšhela madi a mogolong wa gagwe.” O pitlagantšhe mohlagare wa gagwe ka mogogorupa wa gago le monwana wa gare go bula, a kgoromeletša hlogo ya gagwe morago gomme a tšhela madi a kgogo a go tlala legano ga mmalwa mogo;ong wa gagwe. Da o ile a akanya ka mo Heng a ile kgamega go swana le koloi ya petrole e diriša tisele gomme seripagare sa ona sa theogela tlase.

Heng o ile a bula leihlo la gagwe la magoja gannyane.

“Naa baloi ba go tšofala ba babedi le ntira eng?” he whispered a hebehebetša, “Seo se šoro kudu!”

“Ao, ke nagana bjalo,” a realo Da, a tšhela a mangwe a mantši, “a humile, o swanetše go thibelwa go a diriša.”

Ge Din a boa a re, “a sa fiša go tšwa go Flower, pudi ya rena ye kaonekaone.”

Da a tšea, a tswkanya ka 50-50 le madi a šetšego gomme a tšhela mogolong wa Heng go swana le pele ka dipoelo tša go swana, efela ka kganetšonyana.

“O bona seo!” a bolela, “o šetše a tielela! Heng o leka go lwa le rena, o a lwa. Mogongwe ga se a hlwa a timelela saruri gabjale!

“Go lokile! Wan, tšwela pele ka maswi, efela o boloke seripagare sa ao a šetšego. Ke tla boa ka morago ga metsotso ye mmalwa.”

O tšwetše ntle gomme a bitša Den.

“Naa pudi yeo ga se ya hlwa e loka?”

“Ee, Mmane, E kua.”

“Ke mo go botse, etla le nna.”

Da o ile a phunya tšhika ya ka thoko ga molala wa pudu ka legare la bogale la mphaka o monnyane gomme a goga madi madi a dimililitara tše lekgolo.

“O bone ka mo ke dirilego seo, mošemane? O leke go gopola, ka gobane ke seo o swanetšego se dira tšatši ka tšatši go tloga gabjale.”

Ka bobedi ba ile lebatong la ka godimo mo ba makaditšwego ke go bona Heng a bolela le mosadi wa gagwe le morwedi bjalo ka molwetši wa bookelong ka morago ga go idibatšwa – a bobola, fokola le go dieganyana, efela a kwagala.

Da o hlakantše madi a pudi le maswi a go šala seripagare le seripagare, gomme a mo fa dilo tšeo tša go hlweka go di leka pele.

“Joo, Mmane, di a šišimiša dilo tšeo! Joo, moratiwa…”

“Bjale leka se,” a realo, a mo fa galase ya seela se sepinki.

“Ee… seo se bose…Ke eng seo? Ke šetše ke ekwa bokaone.”

Heng o nwele ka phegelelo.

“Ke, er, šeike ya maswi ya mešunkwane … E bose akere?”

“Ee, Mmane, e bose kudu… E hlaboša kudu. Go sa na le ye nngwe?”

Wan o lebeletše Sedupe sa Motšofadi yo a dumetšego ka hlogo. o tšhetše galase ye nngwe gomme a thuša mogatšagwe gore a e nwe.

“Joo, ke thabile, Heng,” a realo Da, “Ke nagana gore ka šeike ye ya maswi re hweditše tharollo ya tlalelo ya gago, le ge e le gore re ka e kaonafatša gannyane gape. Mohlomongwe re ka hwetša ditswaki tše dingwe go fetoša tatso nako le nako, gore o se go tene, wa tseba.”

“Ee, Mmane, Ke tsebile gore o tla mphodiša.”

“Eng goba eng go ba lapa la ka, ke lethabo go nna go kgona go thuša,” o arabile le go mo fa myemyelo ya nnete, ye sa tlwaelegago ya borutho.

O ile a hlakanya madi le maswi a šetšego le mešunkwane ye mengwe ka gare ga phaente ya šeike ya maswi gomme a re:

“Heng, ke nagana gore o khutše gabjale. Lebelela, fa ke šeike ya maswi ye nngwe ya ka moragonyana gomme ke tla bontšha ba lapa la gago gore ba go direle yona bjang kua tlase gabjale, GO LOKILE? O tšeye dilo bonolo. O mpitše ge o ntlhoka. Šala gabotse gabjale gomme o fole ka pela.”

Mola bohle ba dutše tafoleng ka go iketla tafoleng ye kgolo ya ka serapaneng, gomme Wan a ba fa dilapološi tša dienywa tše dinanana le meetse a go tonya, Da a tšea taolo ya kopano ya lapa.

“Bjalo ka ge ke boletše pele, ga senke ka bona taba ya go fetelela go swana le ye, efela go bonala gore maitemogelo a ka ke Ditlhahli tša Moya di ntaeditše tharollo ya maleba.

“Le ge go le bjalo, go fihla fa, re dirišitše seo re se bitšago ‘didirišwa tša tšhoganetšo’. A re lebaneng le se, re file Heng madi a diphoofolo ka ge re dirile, ka fao re ka be re hloka ditswaki tša bohlokwa tše itšego

“Seo re hlokago go se dira ke go mo hweletša kabo ya ka mehla ya madi go tšwa diphoofolong tšeo di jago seo batho re se jago. Bokaone ke nyalanyo e kaone ya Heng.

“Gabjale, re a tseba gore ga se bohle bao ba jago seo mmele o se nyakago ka mehla, re ka no akanya gore Heng a ka no se nyake seo gape, eupša ge re mo fa fela madi a kgogo o tla lahlegelwa ke tše dintši gomme karolo yeo ya gagwe yeo e lego ya ‘kgogo’ e tla atlega gomme ya phela gabotse.

“Go no swana le ge a enwa madi a pudi, ka gore bjang bo ka no se lekane go batho nakong ye tlago.”

“Ka fao, o ra goreng, Mmane Da?” gwa botšiša Den, “Gore re swanetše go mo hweletša madi a kgabo?”

“Gabotse, yeo ke tsela ye ke e lebilego, ee, Den, efela dikgabo ga di je gabotse seo re se jago?”

O ile a tlogela bohlokwa bja se a se bolelago gore se tsenelele. Din o kwešišitše pele.

“O ra gore, Mmane, Tate o nyaka kabo ya madi a motho?”

“Ee, Din, yeo e tla ba tsela ye bonolo ya go ya pele gomme mohlomongwe tsela e nnoši mo lebakeng le letelele Ge le sa kgone go hwetša kabo ya ka mehla ya madi a motho, le swanelwa ke go mo fa palo ye ntši ya madi a go tšwa go mehuta ye mentši ya go fapana go hlatlola dijo tša motho. Mohlala, dikolobe di ja bontši bja tše re di jago, eupša ga dije dienywa tše dintši gape ga di je nama ya kolobe.

“Ke akanya gore le ka rua dikolobe tše mmalwa tša moneelo tša Heng fela gomme le di fepe ka dijo go dira madi a maleba gomme le tlaleletše seo ka madi a go tšwa diphoofong tše dingwe, efela gape, e tla ba maitekelo a magolo. Le ka dira gape motswako wa madi a kgogo, pudi, kolobe, mpša le katse gomme la a boloka ka setšidifatšing, efela ga go yo a ilego a dira seo pele go ya ka tsebo ya ka…dipoelo di ka se akanyege gabotse.

“Tharollo e molaleng bjalo ka dinko pele ga difahlego tša lena gomme ke madi a motho.

“Re lekotše disampole tša tatago mo diiring tše šupa pejana gomme bohlatse bo molaleng.

“Tatago lena ga a na madi!

“Le gatee!

“Le lerothi ga lego!

“Ke tla le bontšha.” Da o ile a tšea mokotlana wa gagwe legetleng gomme a ntšha mose wa go phuthelwa ka letlakala la panana. “Se ke sampole ya moroto wa tatago. Bogela.” A gotša mollo go lona. “Mollo o be o sa tuke gabotse ka lebaka la go thapa, efela bona, ga go mebala mo kgabong, ka fao ga go diagammele, ga go matswai, ka fao ga go selo ka mading. O na le meetse fela ka ditšhikeng, le ge e le gore a sa hwibitše.

“Re ka mo ntšha madi ka moragonyana go lekola seo, ge le rata. Ge eba o na le madi a nnete mose nkabe o omile gabjale gomme o be o tla bontšha mebala ge o tuka.

“Go bjalo le ka leswika, lebelela! Heng o tshwetše fa, efela ga go sediko sa matswai, ga go selo, ka fao gape, ke meetse fela. Tatago lena ga a na madi go yena.

“E sego le lerothi!”

“Go mpefetše gakaalo, Mmane Sedupe?” gwa botšiša Den.

“Gampe? Gampe? Mošemane, motho a ka se phele ntle le madi!

“Ke go rata kudu, Den, efela ka dinako tše dingwe o no ba setlaela! Thobalano monagong, ke a akanya, go no swana le bašemane ka moka ba mengwaga ya gago!

“Gomme seo se ka ntle ga mokutwana ‘mmane’.

“Tatago lena o fetogile vamphaya… naa o ile a le loma matšatšing a?”

“Aowa, Mmane, efela mogongwe o be a loma dipudi, seo re ka se se tsebe,” gwa araba Den.

“Joo, se se bohlokwa kudu, se bohlokwa kudu ka nnete. Ke ile kwa ka ditaba tše bjalo, efela ga senke ka bona le e tee mo … go… er, maitemogelo a ka a magolo.”

“Joo,” gwa realo Den, “Tate o fetogile Pee Pob, vamphaya? Ema pele ge ke botša bagwera ba ka! Heng - Pee Pob! Seo se a kgahliša!”

“O tla hlokofala ka pela?” gwa botšisa Din.

“Re leka go mo phološa, Din, re tla dira ka mo re kgonago, eupša gomme seo se ra gore o ka se botše motho. Den! o a kwešiša? Le o tee, ga go le o tee, wena mošemane wa setlaela!

“O na le bonnete gore mošemane yo ke wa gaLee, Wan?” A lebelela Wan ka mo go sa tlwaelagago, wo le yena a mo lebeletšego gampe ka nyefolo ka mo a ka kgonago go mokgekolo yo a sa tšwago go phološa bophelo bja mogatšagwe yo a hwago.

“Ka, ke mo ge. Tšeo ke dikgopolo tša gago. Mafelelong, ke sephetho sa gago –ka bone bja lena - ka ge le ile go mo hweletša ‘kalafo le Heng o swanetše go se nwa bophelo bja gagwe ka moka bjo šetšego ka ge go se na kalafo mo go maemo a.”

Da o ile a ithekga ka ye nngwe ya dithekgi tša hlaka gomme a tswalela mahlo a gagwe mo o ka rego o tswalela puku gomme a feditše tulo. Lapa le ile la mo lebelela gomme ba lebeletšana ba ipotšiša gore ba ile go dira eng go tloga fa.

Mola Mmane Da a bonala a tsene ke lelopo goba a robetše, boraro bjo bongwe bja boledišana ka gore ba tlo dira eng sa go latela.

“Gabotse, gwa bolela Wan, “re ka se hwetše madi a mantši go tšwa go batho ba selegae, ga go bjalo? Bontši bja bona ba ka se go fe le ge e le letlalo la phuting ya raese ya go tonya, e sego phaente ya madi a bona gomme re ka se be tšhelete ya go a reka go bona.”

“Re ka golega baeti gomme ra gogela madi a bona ka mabotlelong gomme ra boloka ka setšidifatšing…” gwa realo Den.

“Ga re hwetše baeti ba bantši fa, ga go bjalo, Den?” gwa bolela mmagwe ka lentha.

“Re ka leka tlhakanyo ya madi a diphoofolo tša go fapana gape ka moka ga rena ra neelana ka phaente ya madi mongwe le mongwe ka kgwedi, gwa bolela Din.

“Mmm, ga ke tsebe gore motho a ka aba madi a makaakang ka ngwaga, efela diphaente tše lesomepedi di kwagala e le tše dintši go nna – kgopolo ye botse hle, moratiwa.”

“Mohlomongwe maloko a mangwe meloko a ka ikemišetša go neelana ka madi nako le nako, tatago o a ratega fa…”

“Ra aba go reka madi ka moka go bao ba hwago ,” gwa aba Den.

“O swanetše go hwetša madi mmeleng pele a e hwa, ke nagana gore, moratiwa, mogongwe pelo e tla be eme gomme go sena selo sa go a pompa.”

“Re ka ba fega ka maoto a bona gomme ra bea thepe mogolong wa bona…goba pelong ya bona goba bobedi?”

“Ke a bona, ka fao ge mma wa go tšofala wa morategi a ehwa gomme bohle ba llela seo, o šišinya go kitimela fao pele a tonya gomme wa kgopela go mo kgokelela ka maoto gomme wa gogela madi a gagwe ka paketeng gore tatago a nwe ka moragonyana, eh?

“O nagana gore seo ba tla se tšea bjang?”

“Re ka aba go tšea a mangwe pele…”

“O se leke go šišinya ditšhila tšeo, selo sa botlaela !”

“Go bjang ka masea… Mogongwe e sego, eh?” gwa realo Den gomme a homola, Ditšhišinyo tša gagwe di gannwe go fihla gabjale.

“Ka kakaretšo, bjale, go fihla gabjale sa mathomo, re kgoboketša madi go maloko a lapa gomme sa bobedi, ra dira motswako wa madi a diphoofolo, seo re sa tsebego gore se tla šoma.

“Se sengwe gape?”

“Re ka … aowa, mogongwe aowa…” gwa realo Den.

“Bolela, e ntšhetše ntle, sa botlaela goba aowa,” gwa realo mmagwe, “re kgakanegong gomme re lebelela kgetho efe goba efe.”

“Gabotse, ge nka ba moMoslem… gomme nka nyala basadi ba bane gomme ba aba madi a mantši… gomme ge ba ka ba, akere, le bana ba bane mongwe le mongwe, re tla ba le baneedi ba lesometshela gomme…”

“Ee, GO LOKILE, Den, re leboga seo! Ke duma ge nkabe ke sa botšiša gabjale… Sa go latela, o tla be o šišinya gore sesi wa gago a ye thalokong ya thobalano gomme ba lefele ka diphaente tše pedi!”

Din o ile a swaba kudu ka kgopolo yeo gomme a tšhošwa ke ge mmage a bolela seo, efela Den o be a dumela ka hlogo go fihlela ge Wan a mo raga.

“Go ya ka mo go lego, re na le mathata a mangwe a mabedi ao re sa šetšago” gwa realo Din. “Mmane Da o boletše seo ka nnete, Tate o swanetše go dumelelana le leano la rena ka gobane o swanetše go nwa dilo tšeo gomme re nyaka se sengwe sa gosasa.”

“Mogongwe re ka diriša šeike ya madi a pudi gosasa, ka ge Tate a rata mohlodi wa ona go feta a kgogo, efela ee, o bolela nnete, re swanetše go ba le se sengwe sa maruri ka pela. Re ka botšiša Mmane moragonyana ka seo. Ge e le Tate, o tla no ja seo re mo fago gomme a leboge, go fihlela mola a tiile go lekana go rarolla dinyakwa tša dijo tša gagwe, efela ke kgolwa gore o tla leboga gore le a mo naganela.”

Ge boraro bja bona ba boetše go dikgopolo tša metsotso e mmalwa, Da ‘a tsoga’.

“Le kgonne go tla ka dikgopolo dife goba dife, goba ke re ditharollo?”

“Aowa, Mmane,” gwa dumela Wan, “Den o bile dikgopolo tša boikgopolelo, efela di ka se šome. Ka go hloka mahlatse, re šetše ka ditšhišinyo tšela o di dirilego diiring tše mmalwa tša go feta.”

“Ee, ke naganne gore ke seo le tla se bolelago, efela go bolela nnete, se ga se bothata bjo bonolo go ka bo rarolla. Nna, gape, ke leswiswing ka mo go boipobolo bja ka, efela nako e šetše e re šiile ke mathapama gape ke lapile, yo mongwe wa lena bana a ka se nkiše gae gomme ra lala re nagana ka seo?”

Ba emetše Den go boa pele ba ka ja, a lekola diphoofolo, ba šielana ka go hlapa gomme ba ba mmogo metsotso ye mmalwa ya letšatši ya mafelelo pele ba eya go robala ka pela, ka ge ba be ba lapile monagano ka moka. Le ge go le bjalo nnete ya ditaba ke gore ga go yo a nyakago go ya lebatong la ka godimo go ba noši le vamphaya, gomme ba rata gore ba ye kua ka moka.

Wan o be a sa nyake go robala le yena, efela o be tlamegile, ka ge e le yo mogolo, a eta pele, kgantlele e le ka seatleng le bana ba khutile ka morago ga gagwe ba thothomela.

Ba ile ba ema mpeteng wa lenyalo ba lebelela. Heng o be a dutše thwii mpeteng, letlalo la gagwe la go sehlafala le mahlo a mmala o mokhorale a phadima ka leswiswing.

“Dumelang, ba lapa!” realo ka lentšu la tlase, le lekoto.

Boraro bja bona ba tsena malaong a bona, efela ba sa tloše mahlo go Heng, yo a sa kago a šišinyega, efela a no lebela ka pele ga gagwe.




1 3 HENG WA PEE POB


Ge ba tsoga mesong, ka ge ba ile ba swarwa ke boroko ka ge ba be ba lapile, Heng o be a khupeditšwe ka mapai le mosamelo o le godimo ga hlogo ya gagwe.

Bohle ba ile ba tsoga ba ya kua tlase ka pela ka mo ba kgonago, ba feta mpete wa gagwe ka potlako.

“Joo, Mma, o bone tate bošego bja go feta?” gwa botšiša Den. “Mahlo a gagwe le letlalo di be di thumašitše phapoši, efela e be e le mahlo a gagwe, ga go bjalo? E be e le a maso go bošweu bjalo ka rena, gabjale ke a mahubedu go pinki… E swanetše go ba e le madi a le ka moka, ke nagana bjalo.”

“Ga ke tsebe, moratiwa wa ka, efela ke akanya gore o nepile. O swanetse go hwetša a mangwe gomme o ye le sesi wa gago go hwetša maswi a mangwe. O sa gopola ka mmane wa gago a hweditšego madi?”

“Ee, Mma, ke tla a tšea go phokwana ye nngwe, gore yela ya mafelelo e fole?”

“Ee, ke kgopolo ye botse, Den. Diriša phokwana ye nngwe tšatši ka tšatši go hwetša madi gomme Din a latele mošomo wa gagwe wa ka mehla wa go gama. Gabjale, maswi ka moka a dipudi ke a tatago, GO LOKILE? O a hloka go feta rena gomme ga re nyake a swarwa ke tlala gare ga bošego, ga go bjalo?”

“Aowa, Mma, ga se nnete yeo! Go ntšere mengwaga gore ke robale maabane bošego. Ke be ke tšhogile kudu gore tate o tla tsoga a thoma go sepelasepela, mogongwe a nyaka sengwenyana sa goja – goba yo mongwe.”

“Gabjale le se tshwenyege ka dilo tše bjalo, Den. Ke kgauswi go feta lena, ka fao o tla thoma ka nna pele, efela ge le bona saka ya go hloka madi, ya go šošobana ya letlalo mpeteng wa gagwe, tšwelang ntle. Gape ge le bona mahlo a mane a le lebeletše ka morago ga nete ya menang mesong ye mengwe.”

“Ka nnete, Mma! Ke tla ya go hwetša madi ao gona bjale. Din o kae?”

“Ga ke tsebe, mogongwe o šetše a thomile. Tšwela pele le mošomo wa gago gomme nna ke tla ya go tšea Da ka sethuthuyhu – ke nagana gore re sa nyaka thušo ka tatago. Wena le sesi wa gago nkemeleng ke boye pele le eya kua godimo go mmona, go lokile?”

“Ee, Mma, ga go hlokege gore o mpotše gabedi gore ke dire eng ge a ka tla mo tlase?”

“Ga ke tshepe gore a ka tla… o be a robetše ge ke tsoga mpeteng, efela re ka se tšeye nako. Ge a ka tsoga, le se mo dumelele go le atla ge a dumediša.”

Wan o boile le Da mo metsotsong ye lesome moragonyana, yo a bego a dutše a nnoši tafoleng a emetše ketelo ye a ka se e tšhabelego go tšwa go yo mongwe wa lapa la Heng. Ge ba boa, Heng ga se a tla mo tlase, Din o tlile le maswi gomme Den o be a le kgauswi le go fetša.

“GO LOKILE,” gwa bolela Da, “Gabjale ke šišinya 50-50 ya maswi a dipudi le madi le lehwana la teye la basil, seripagare sa coriander gomme o šašetše se. Hudua ka maatla gomme ke mo ge. Mo fe seripagare sa litere mesong le se sengwe ka nako ya go robala. Tšeo di tla lekana gabjale. Joo, le se tsoge le mo file kaliki, ga se e lokele divamphaya! Gabjale a re ye kua godimo go mmona”

“Pele re eya godimo, Mmane Da, ke swanetše go go botša gore o feditše bontši bja bošego bja maabane a dutše thwii mpeteng a phadima bjalo ka pakane ka letlalo la go sehlefala, le mahlo a mapinki ka ditlhaka tše hubedu. Joo, gomme ge a bolela le rena! Joo, Buddha wa ka! Ga senke ka kwa sa go swana le seo. O rile ‘Dumelang, ba lapa’ ka lentšu la go makatša le lekoto… go be go tšhoša kudu.”

“Gabjale le se tshwenyege… A reye go mmona.”

Ba ile kua godmo ka flaseke ya šeike ya maswi gomme ba tsena ka phapošing. Ditswaledi ka moka di be di tswaletše, ka gare go le leswiswi la kgotlompo. Wan a tšwela ntle gape, a tšea kgantlele mo seswarong sa yona, a thumaša ka laetara yeo e fegilwego motatong kgauswi gomme a tsena ka phapošing go ba le Da yo a ilego kgauswi le mpete mo Heng a robetšego.

Lesedi la kgantlele ga se le bontšhe se se mpsha, ka fao basadi ba bofelela nete ya menang gomme ba dula ka thoko ga mpete. Wan o khupulotše mapai gomme gona fao a robetšego, ka go kanama, ka lepono, matsogo a phatlaletše go swana le Jesu sefapanong, mahlo a bulegile, didiko tše pedi tše hubedu ka dialemone tše dipinki di beilwe ka go tšhoša, ka maseke wa go hloka tlhagišo, dipounama tša gagwe, e le mesetwana ye mebedi go diko;oga molomo.

Wan a lebelela Da ka mahlo a dipotšišo, yo a lekolago molwetši wa gagwe. A bea bokamorago bja seatla sa gagwe phatleng ya gagwe gomme a se makale go hwetša e le go phišo ya phapoši.

“O tsoga bjang lehono, Heng?” gwa botšiša mosadi wa gagwe.

“Ke swere ke tlala… aowa ke nyorilwe,” a realo, mantšu a etšwa ka molomong wa gagwe go swana le mabje a theoga thabeng a thedimoga.

“Go lokile, moratiwa wa ka, bjale dula. Re na le šeike ya maswi ye bose ya gago.”

Basadi ba ile ba mo lokišetša mesamelo, ba mo thuša go dula le go mo khupetša ka lepai.

“Enwa se, moratiwa wa ka,” gwa realo Wan, “ke mohlodi wo o ratilego kudu maabane.”

Da o tšhetše seo ka thempolareng gomme a mo tsenyetša lethotswana. Heng o nwele digalase tše pedi tša seela se sepinki ka lehulo le letalamorogo la mešunkwane gomme a bonala a matlafala. O ile a ikgogela godimo gomme a lebelela gohle o kare ke la mathomo.

“O a e rata, eh, Heng?” gwa botšiša Da. “Ke a bona gore o phetšenyana gabjale go feta ge re tsena ka mo. O nagana gore o ka kgona go tla kua tlase lehono? Mahlasedi a letšatši a ka go kaonafatša… o bonala o sehlefetše … ga se wa tlwaela go dula ka ntlong ga go bjalo?”

Heng o ile a mo lebelela o kare o bolela polelo e šele gomme ka morago a lebelela mosaedi wa gagwe.

“O nyaka go ya botshwelamare, Heng? Ke kgale, o ekwa gabotse mo tlase? O nyaka go ya botshwelamare goba ke go tlišetše pakete?”

“Ee, ke kgopolo ye botse, ke nyaka go ya botshwelamare kua tlase, efela sa pele mpheng šeike ya maswi ye nngwe.”

Ka ge go se na le o tee wa basadi yo a tsebago gore o tla nwa ye kaakang, ba mo dumeletše a enwa ka mo a nyakago gomme Heng a fetša litere ka moka.

Da o be a dutše a lebeletše mola Wan a mo thuša go apara. Ge šeike ya maswi e thoma go šoma, Heng a thoma go ba le maatla.

“Etla ge, moratiwa, e re ke go apeše gomme o ye kua tlase.”

Basadi ba mo swere ka matsogo ka mo le ka mo gomme ba thuša monna yo a thuthumelago go ema. O be a swana le paesekela ya leotwana la go tekateka. Ge ba mo iša ka ntle go yo fologa, a tšutšubana gannyane go lesedi la go phadima, ka fao mang goba mang a ka dirago ka morago ga go fetša letšatši le seripagare ka phapošing ya leswiswi. Den le Din ba bogela tatago bona a fologa ditepisi go bjalo ka setagwa a thušwa ke mmane wa gagwe le mosadi.

Ba be ba tšhogile ka ge a bonala a fokola gape a fapane. Heng ka mehla o be a otile, efela gabjale o be a gohlometše, a šweufetše bjalo ka lehlwa gape le dialemone tše pedi tše hubedu tša mahlo. Ba ile ba široga ge a dula tafoleng go khutša.

“Den o sa na le galase tša letšatši tšela tša kgale? Ke nagana gore tatago o a di nyaka lehono, ka ge mahlo a gagwe a ekwa bohloko.”

Da a re, “Naa o ka iša Heng botshwelamare o nnoši, Wan, goba o nyaka Den a go thuša?”

“Aowa, ke nagana gore ke tla kgona.”

O mo eteditše, Heng a diriša seatla sa gagwe sa go lokologa go šireletša mahlo a gagwe. Ge ba mmušetša morago tafoleng ka morago ga metsotso ye lesomehlano, o be a bonala a lapile kudu.

“Din, kitimela kua godimo go tla le lelakane le mesamelo ye mmalwa, o ka dira bjalo, hle? Tatago o ile go ikhutša fa lehono go hwetša moya o moswa le mahlasedi a letšatši. Ga senke a fetše nako ye ntši gakaaka ka ntlong bophelong bja gagwe, ka fao mmele wa gagwe ga se o tlwaele seo…”

Dinako ka moka, Heng o be a lebelela seboledi se sengwe go ya go se sengwe, efela a bonala a sa kwešiše poledišano. Ba mmeile gabotse malaong gore a iketle gomme Den a tliša digalase tša letšatši tše disodiso, tša dilense tša seipone tšeo a bego a ikgantšha ka tšona mengwaga ya kua morago ye lesome ge e be e le tša sebjale.

Dipoelo ke gore Heng o be a bonala o kare ke nonyana ya go makatša e hlageletše kua boithekgong bja hlaka digalase tša gagwe a khupeditšwe ka lelakane le lešweu.

“Bjale, bana, le swanetše go yo lokišetša tatago lena šeike ya maswi ye nngwe. O tloga a swere ke tlala lehono gomme seo ke sešupo se se kaone. Go laetša gore re dira se sengwe gabotse!”

“O ikwa o kaonafetše kudu lehono, Paw, ga go bjalo?”

Ka moka ba be ba emetše phetolo ya gagwe gomme ka morago a dumela ka hlogo, a bonala a swana le leribiši. Den le Din ba tloga ba sega, ba humana go le bothata kudu go swantšha sebopiwa sa tafoleng le tatago bona wa diiri tše masomepedi-nne tša go feta.

“O nagana gore ke apeele Heng se sengwe sa goja bošegong bjo, Mmane Da?”

“Se ka se mo kweše bohloko, ge a ka ja, efela seo ga se emele šieke ya maswi.”

“Heng, o tla nyaka se sengwe sa goja le rena ka moragonyana?”

Heng o išitše hlogo ya gagwe ka mo le ka mo gomme a lebelela mosadi wa gagwe.

“O apea eng bošegong bjono, Wan?” gwa botšiša Da.

“Kgogo goba kolobe…sengwe le sengwe seo a se ratago.”

Heng o tšwetše pele go lebelela go tloga go seboledi se sengwe go ya go se sengwe go swana le motho yo mongwe a le nageng yeo a sa bolelego polelo ya fao.

“Nkane o sa mmotšiše? Ga se a šilofale, goba mogongwe ga ke kgolwe gore o bjalo.”

“O nyaka goja eng bošeng bjo, Heng, kolobe goba kgogo?”

O mo lebeletše metsotswana ye mmalwa gomme ka morago a re:

“Ngwana…”

“Ofe? Ka tsela yeo, Heng, o ka se je bana… ga se gwa loka.”

“E sego bana ba rena… Bana ba pudi… Re na le ba mmalwa goba aowa?” gwa bolela Heng

“Ee, re sa na le ba mmalwa, efela ke nagana gore re be re ile go ba hlokomela go oketša mohlape.”

“Ngwana o tee fela.”

“Ee, go lokile, Heng, ka ge o lwala, ke tla go apeela ngwana wa pudi gomme rena ka moka re tla ja kolobe.”

“Ke nyaka ya ka e sa butšwa kudu, e na le barbacue, e se na kheri, Wan. Ke na le tumo ya nama, nama ya nnete ye hubedu.”

Bana ba be ba imologile ka ge tatago bona a se na maikemišetšo a go ba ja gabjale.

Ge go bonala e ke Heng o ile go robala go emela matena a gagwe, Den a botšiša mmagwe ge eba o nagana gore o tla ba ja ka letšatši le lengwe.

“Joo, ge fela re ka kgotsofatša tumo ya gagwe ya dijo, le ge re sa tsebe gore ke dife gabjale.”

“Mmane Da, o nagana eng ka boemo bja Heng?”

“Ke nagana gore se se a kgahliša… se kgahliša kudu ka nnete. O tla lemoga gore maabane Heng o be a kokota Lebating la Lehu, efela gabjale o thoma go ba kaone kudu iri ka iri, le ge e le gore o bonala a sa swane le Heng yo rena re mo tsebago le go mo rata gabotse..

“Re tla bona gore Heng yo o moswa o fetoga eng goba mogongwe re tla hwetša wa kgale gape ge a thoma go tlwaela dijo tša gagwe tše dimpsha le go fola go fihlela go nako yela a bego a sa diriše madi a nnete ka gare ga gagwe.

“Kakanyo ya gago e ka no ba e se ya maleba bjalo ka ya ka, efela ke tla dumela gore ke lefelong le leswa gabjale gomme ke tla no theeletša, efela ka ditšhišinyo tša Bagwera ba Moya ba ka, le ge e le gore yo mongwe o rile go tla ba kaone ge re ka mmolaya gomme a thoma bophelo ka leswa gape.”

“O nagana bjang ka tšhišinyo yeo, Wan?”

“Er, go bolela nnete le nna, ke nagana gore ao ke magato a šoro, ga go bjalo, Mmane Da?”

“Ee, ke a dumela, ke dumelelana le wena fao, ke ka lebaka leo ke sa e šišinyago, efela ke kgetho, ge dilo di ka tšwa taolong.”

Mo poledišanong ye, Heng o bonala a robetše, efela basadi ga se ba lekole seo.

“O nagana gore o kwa bohloko, Mmane Da?”

“O bonala a na le khutšo kudu, ga go bjalo? O a bolela gabjale gomme ga se a bolele ka go kwa bohloko, ka fao nka se tshwenyege kudu ka boemo bja mmele wa gagwe, ge nkabe ke le wena, efela o mo tseba bokaone go feta bohle, ka fao go tšwa go wena go lebelela maswao afe goba afe a phetogo ya monagano gomme o mpegele gore re boledišane ka yona.”

“Go lokile, Mmane Da, ke tla dira bjalo. Lebelela, ge eba o na le tše o nyakago go di dira a re se go swarelele. Bana ba dira gabotse –ba tšere mediro ka moka ya rena, gore ke kgone go dula le Heng, efela ge o nyaka go išiwa gae, nka go rulaganyetša seo. Re thabela thušo ya gago ka moka, Heng nkabe a hwile ntle le wena gomme ka moka re lemoga seo. Ge eba go na le se o nyakago re go direla. o bolele.”

“Ee, ke a leboga, Wan, mogongwe nka ya gae diiri tše mmalwa, efela ke nyaka go bona Heng ge a eja nama ya gagwe ya putšane, ka fao ge nka ja le lena nama ya kolobe mathapama, go tla be go lokile.

“Ka tša tefelo, gabjale le se tshwenyege ka seo. Heng ke motlogolo wa ka wa mmamoratwa gomme nka se nyake selo se le hlagela, ge eba go maatleng a ka go se thibela.

“Nka ya gae ka maoto le go boa… Le šišinya goja ka nako mang?”

“Iri ya bošupa go ya go seripagare go tšwa go iri ya bošupa, bjalo ka tlwaelo, gomme o amogetšwe.”

“Go lokile, ke a tloga bjale, ke tla le bona ka iri ya bošupa. Gabjale šalang gabotse.”

“Gabotse, Mmane Da, gomme re go leboga gape ka thušo ya gago.”

Ge Da a tloga, a ikwa ka tsela ye nngwe ge a nnoši le mogatšagwe. E be e le la mathomo go tloga mola Heng a lwalago, ka ge Den a išitše dipudi tlase molapong gomme Din a hlokometše serapa sa merogo. Wan o swanetše go tsebiša Den gore o swanetše go bolaya ye nngwe ya diputšane tšeo di bego di kitima le bommago tšona ka mohlapeng, efela o be a ka se kgone go tlogela Heng a nnoši. Din e be e le yena a nnoši a ka yago, ka fao o be a tshepa gore Din o tla boa mateneng, efela ka mehla o dira bjalo, ka fao Wan o be a tloga a na le tshepo ya gore Heng o tla hwetša nama ya gagwe.

O lekile go bolela le yena gomme, ka ge go se motho wa go ba theeletša, o dirišitše mantšu a lerato.

“Moratiwa Heng, o tsogile, moratiwa wa ka? Ka moka… ke be ke tshwenyegile ka wena… hle nkarabe ge eba o a nkwa.”

“Ee ke a go kwa ge ke tsogile, efela ke be ke potuma nako le nako, Mud,” a realo ka lentšu la gagwe le leswa la go duma “gape ga se ke kwe dilo tše mmalwa ka nako yeo. Ka kakaretšo, ke kaonafetše kudu, efela ka ikwa ka tsela ye nngwe. Ke thabetše goja dilalelo tša ka .

“Ke nako mang?”

“Metsotso ye masomenne-hlano go ya go lesometee, re tla ba le matena e se kgale, o nyaka eng?”

“Ke eng?”

“Joo, ke salate…”

“Aowi, dijo tša mebutla!”

“Efela, o be hlwela o ipshina ka salate ye talamorogo, Heng…”

“Nna? Ga ke gopole seo gomme ga ke gopole ke e rata.”

“Go ka bjang ka omolete?”

“Ee, yeo e kaone. Naa o ka ntswakela šeike ya maswi?”

“Ee, ka nnete, moratiwa, ga ke bone lebaka la go se dire bjalo, Ke na le ye nngwe fa yeo ke e lokišeditšego dilalelo moragonyana.

“Re tla fa Din metsotso ye mengwe ye masometharo go bona ge eba ga a boye. Ke nyaka gore a fe Den molaetša wa go go bolayela ye nngwe ya diputšane .”

Ka morago ga matena, Din o išitše mefaka ye mmalwa, mokotlana wa nama le folaseke ya madi go buti wa gagwe, gore a kgone go dira mošomo wo mobe, gomme gabjale Din a boela morago serapeng sa merogo.

“O bonala o ipshina ka omolete, Heng, ga go bjalo?”

“Ee, e be e le bose, nama ye ntši, protheine e ntši.”

Wan o hlwele le Heng mosegare ka moka, a segelela merogo le go dira souse ya pherefere ya naam pik, efela Heng ga senke a bolele gape. O be a robetše goba ke borokwana bja mosegare bja go mo fodiša ka morago ga goja dijo tša nnete ka morago ga matšatši a mmalwa.

Din e bile wa mathomo go boa le seroto sa go tlala merogo le mešunkwane ya diiri tše masomepedi-nne tše latelago. Den o boile moragonyana gomme a fa mmagwe mokotlana wa nama ya go bolaiwa ka bothakga le folaseke ya madi a pudi ye hwilego.

“Ke tla ya go tlotša mokgopha wo letswai, Mma, go lokile? Ke o karapile ka mo Tate a mpontšhitšego. Ke tla boa mo metsotsong ye masomepedi”

“O se potlake hle, re na le nako ye ntši. Netefatša gore o a hlapa ka go hlaba pudi yeo pele o etla tafoleng.”

“Ee, Mma…”

“Mmm, šeike ya maswi, ke dupelela sike ya maswi ye bose…” Heng o be a thakgetše ebile a bobola.

“Ee, Heng, šeike ya maswi… o go direla šeike ya maswi ya moragonyana, efela sa pele re tla ja dilalelo ge mmane a fihla fa.

Wan a sebela Din, “ke kgolwa gore o nkgelela madi a pudi goba nama. Lebelela nko ya gagwe e a binabina go swana le ya moloi. Ke mang yo a bego a tla kgolwa beke ya go feta gore re tla be re phela ka tsela ye?”

Wan o beile nama ya go šala ka setšidifatšing gomme a bea nama ya Heng kgole kudu gore monkgo wa madi o se mo tshwenye gomme a tšwela pele ka mediro ya gagwe Heng o ile a robala gape bjalo ka sebapadišwa sa sešupanako seo ba se waenago .

Ka metsotso ye masomenne-hlano go ya go tshela, a tšea merogo ya go segelelwa gore e phophe meetse, a bea mollo o bulegilego ka paketeng yeo ba apeago ka yona godimo ga poloko ya konkoriti ya kgale tafoleng gomme a tsenya malahlanyana a mmalwa. Bošegong bjo ba tla ja nama ya kolobe ya barbecue – yeo bana ba e ratago. Didirišwa tša go beša di be di le bonolo efela di šoma gabotse. E be e le ‘sekotlelo’ sa tšhipi se swana le semena matute a namune sa sekgale. Mogopo o tladitšwe ka meetse a go bediša merogo le sepakethi sa raese gomme phinakele e le ya go beša nama. Gabotse, mongwe le mongwe o apea dijo tša bona gomme a di bea godimo ga mogopo go ba tša bohle, gore e be dijo tša mohlakanelwa.

Ge Da a goroga, e sego ka pela, mo metsotsong e lesome go ya go šupa, Wan o romile Din go tšea nama ka setšidifatšing ka tlase ga ntlo. Ge a le dijarata tše lesome go ya tafoleng, Heng ‘a phafoga’ gape, nko ya gagwe e binabina.

“Mmm, šeike ya maswi!”

“Aowa, Heng, šeike ya maswi ke ya moragonyana, gabjale o tla ja nama ya putšane.”

“Mmm, nama ya putšane, ke gabotse, e sa butšwa…”

Da o be a kgahlegile gomme a tšea dinoutse ka monagano.

Ge Wan a bea nama godimo ga barbecue, Heng a rola digalase tša gagwe go lebelela gabotse mo seetšeng seo se sobelago. Mahlo a gagwe a phadima bjalo ka dipakane tše hubedu kudu a dira gore bana ba sware ke letšhogo le go se kwešiše.

Bohle fao nkabe ba boletše gore merogo ye belago le nama ye apewago di nkga bose, efela e bile Heng yo a boletšego pele.

“Putšane e nkga bose gabjale! O se fiše madi. Heng o nyaka nama e sa butšwa aowa merogo, e nkga gampe.”

“Ee, Heng, ke a tseba, e sa butšwa, efela e sego ye tala. Ye e sa le ye tala, e fe metsotso ye mmalwa gape.”

“Aowa, Mud, ke tla eja e le bjalo. E nkga bose kudu gabjale, efela motsotso o mongwe le o mongwe monkgo o a hwelela. Ke nyaka ya ka gona bjale.”

“Go lokile Heng, e je ka tsela ya gago. O nyaka merogo le nama goba sepakethi?”

“Aowa, nama fela, ke nyaka mmutla, e sego dijo tša mmutla.”

Wan o tšere nama mollong, a bea ye nngwe godimo ga poleiti ya Heng gomme a mo fa yona.

“Ke mo ge, Paw, efela e bonala e sa na le madi mo go nna. Ka mehla o be o tlwaetše goja nama ya gago e butšwitše gabotse go swana le rena ka moka.”

Heng a tšea poleiti, a e bea nkong ya gagwe gomme a e nkgelela, nko ya gagwe e binabina bjalo ka ya mmutla. Bjale a bea poleiti ya gagwe diropeng tša gagwe, a ntšha nama ye nnyane ka diatla tše pedi gomme a e emišetša dinkong tša gagwe gape.

“E bose,” a realo, “e butšwitše kudunyana, efela e bose kudu.”

Heng o be a sa lemoge gore bohle ba tsitsinketše mesepelo ya gagwe ka moka ge a ngwatha karolwana yeo ya nama gomme a e sohla ka meno a pele. Wan o be emetše gore o tla ja nama ka moka ka nako e tee. Bjale a swara nama ka seatla se tee gomme a ngwatha dikarolwana tše dinnyane tša yona ka letsogo le lengwe. Ge a ntšheditše ntle bokagare bjo nago le madi, a e bea dipounameng tša gagwe a e latswa.

Lapa la gagwe la lebeletšana ka makalo, ge mahlo a gagwe a mahubedu le bopinki a bogetše nama bjalo ka pekwa.

“Go na le bothata?” a botšiša a išitše hlogo ka thoko ga mosadi wa gagwe.

“Aowa, Heng, ga go bothata. Go bose bjang go go bona o eja dijo tša nnete gape, ke sona seo fela. Re go thabetše, ga go bjalo, batho bohle?”

“Ee,” ba dumela ka moka efela Da o be a na le ditsholo tša gagwe, Le ge a be a sa ikemišetša go abelana le bona ka nako ye.

“Go lokile! Seo se lokile bjale,” gwa reaalo Heng gomme a tšwela pele go topa dijo tša gagwe a iphina kudu.

Go tšere Heng metsotso ye masometharo ya go tlala goja nama ya diintšhi tša sekwere sa diripagare tše lesomepedi gomme ka morago a thoma ka marapo ao a kokonnego dinama gomme a thoma go a latswa a šala a omile. Ba bangwe ba hwetša gore ga go kgonege go hlokomedišiša dijong tša bona, ditlamorago ya ba gore mogopo o betše meetse a oma gomme nama ya swa makga a mantši, ka fao dijo tša bona tša senyega ka bontši, le ge ba di jele, ka ge e se bona ba go senya dijo.

Ge a fetša nama ya mathomo, Heng a phumola molomo wa gagwe ka bokamorago bja seatla sa gagwe gomme a se latswa gore se hlweke. Molebeledi a ka akanya gore Heng ba mo lokoletše ka morago gago lokollwa mo a bego a nnoši kampeng ya mašole a fiwa borotho le meetse. Ga go le o tee wa bona yo a kilego a bona motho a ipshina ka dijo ka tsela ye.

“Naa o nyaka ye nngwe gabjale, Paw,” gwa botšiša Din.

Heng o ile a swara lelakane leo le lego magetleng a gagwe a le phurulla gore a kgone go iketla. Den a hlakodiša poleiti diropeng tša gagwe pele e wela fase.

“Re emela se gore se ye fase pele,” a realo Heng, “gomme go tle tše dingwe Dijo tše di bose kudu. Heng o di rata kudu.”

Den a lebelela mmagwe gomme o be a tseba gore a ra goreng. Heng o be bolela sepigeon-Thai gomme ga go yo a ilego a mo kwa a bolela gampe gakaalo pele, le ge seThai sa gagwe se be se se maleba ka ge a be a na le batswadi ba maTšhaena.

Ge batho ba thoma go iketla ka dijo tša bona gomme Heng a homotše gape, fao gwa kwagala modumo wa go pitlelwa ka thoko tša gagwe. Bohle ba be tseba se hlagilego, efela ka tlhompho, ba itira o kare ga se ba kwe seo ka moka. Gwa latela se sengwe le monkgo o mobe.

Wan le Da ba se mo lebelele. Heng o be a myemyela ka tlase ga digalase tše diso tša gagwe.

Den a thoma go khwikhwinyega gannyane. Tlase gannyane la mathomo, efela a palelwa ke go itshwara gomme ka pela Din a swaetšwa ke lesego.

“Homolang, Bana! Tatago o palelwa ke go itshwara. O a lwala,” gwa realo Wan. “Dijo tša nnete di ka be di mo tsene.”

Le ge go le bjalo, Den le Din ba palelwa ke go itshwara. Heng o no dula fao a šenne. Ka morago ga metstso ye mmalwa, ge monkgo o fedile, Wan a bolela le Den:

“Rwalang tatago le mo iše botshwelamare, le tla dira bjalo, Den, gore a kgone go itlhwekiša? Ge go na le bothata, goeletšang gomme ke tla tla go mo thuša.

“Heng, o beye marokgwana a ka gare ka serotong sa bohlatswetšong, ke tla a hlatswa gosasa.”

Ge ba sepetše, Wan a re:

“Gabotse, nna! Joo nna, o reng ka seo, Mmane Da?”

“Go a makatša, ga go bjalo? Efela maitshwaro a Heng a nkgopotša a go swana le a nonyana. Ke palelwa ke go šupa gore ke eng, efela ka mo a bego a dutše fao o kare o kotame gape ka mo a jago gomme ka morago a itshenya … Dinonyana di dira bjalo – ke tshepa gore diphoofolo tše dintši di dira bjalo, efela o lebelele dikgogo ka jarateng ya gago. Ga ke kgone go e ntšha monaganong wa ka gore o a khuditše fao ka lelakaneng la gagwe le digalase ka morago ga go fetša goja nama.”

“Ka fao, ga o nagane gore ga a na taolo bjale? Ke tloga ke tshwenyega ka mpete wa rena … re sa tšwa go reka materase dibeke tše mmalwa tša go feta… e tla ba dihlong, ga go bjalo? O nagana gore go tla loka ge re ka mmeya ka hokong go fihlela re na le nnete?”

“Aowa, se tshwenyege! Le dinonyana ga di itshenye ka dihlageng tša tšona, le ge e le gore o ka nyaka go mo apeša leiri go fihlela re kwešiša gore go direga eng… Goba marokgwana a polasitiki ge go tšwela pele, efela o tla swanelwa ke ke go ya toropong go reka seo.”

Ge Heng a boa le Den, o be a bonala a nyamile, a swabilenyana.

“O gabotse, Heng?” gwa botšiša mosadi wa gagwe.

“Ee, kotsi. Se tshwenyege. Ga go bothata. Go lekane lehono. Eya go robala bjale.”

“Ee, kgopolo ye botse. Mmane Da, go bjang ka šeike ya maswi?”

“Ke nagana gore le mo fe ye nngwe pele a robala. Se tshwenyege ka mpete wa gago o moswa, ga senke a senye ola pele, ga ke tshepe gore o tla dira bjalo bošegong bjono, efela ga ke nyake gore a tsoge gare ga bošego a nyaka sengwenyana sa goja, ge eba ke dula le yena ka ntlong.”

“Aowa , o tloga o bolela nnete. Den, bea tatago morumong wa tafola motsotsonyana. Din, etla le galase ya šeike ya maswi, a o tla dira bjalo, hle?”

Ge a nwele seo gomme go se mašata goba menkgo ya go gonontšha, Wan o laetše bana go iša tatago bona malaong.

“Ke tla tla godimo e se kgale go bona ge eba o lokile, efela ke nagana gore o tla robala gabjale.”

“Gabotse, gabotse, gabotse, Mmane Da, re tla dira eng, eh? Bjale re na le nonyana ya monna ka gae! O nagana eng ka seo?”

“Gabjale ga ke na bonnete, Wan, efela motlae wa gago o ka be o batametše nneteng go feta ka mo o tsebago. Re tla swanelwa ke go leta le go bona.

“A re bone ge eba o tla nyaka go leba borwa ka marega pele.”

Wan o be a se na nnete ya gore Da o dira motlae goba aowa, ka fao a myemyela gannyane mo a ilego a tshepa gore ga a lemogege, efela a tseba ka nnete gore go ka se be bjalo go Mmane Da, wa Sedupe. O be a tshwenyegile, efela ke mang yo a ka se bego bjalo ka tlase ga maemo a?





Конец ознакомительного фрагмента. Получить полную версию книги.


Текст предоставлен ООО «ЛитРес».

Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию (https://www.litres.ru/pages/biblio_book/?art=65745977) на ЛитРес.

Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.